MANDELA ETKİSİ NEDİR?

Hiç daha önceden bildiğiniz bir şeyin doğruluğunu sorguladınız mı? Ya da doğru olduğundan emin olduğunuz bir şeyin yanlış olduğunu öğrendiğinizde ne tepki verdiniz? Endişelenmeyin, yalnız değilsiniz. Birçok insan bu tarz yanılgılara düşebiliyor. Yıllarca doğrusunu bildiğimizi sandığımız bir şeyin yanlış olduğunu öğrenmek kısa bir şok etkisi yaratırken bu veriyi zihnimizde güncellemek kolay bir şey olmasa gerek.

Sözünü ettiğim bu duruma “Mandela etkisi” deniyor. Mandela etkisi adını Güney Afrika eski devlet başkanı Nelson Mandela’dan alır. Mandela etkisi blogger Fiona Broome tarafından ilk defa ortaya atılır. Broome sosyal mecrada paylaştığı bir yazısında, “Nelson Mandela’nın 80’li yılların sonunda öldüğüne eminim. Hatta o öldükten sonra meydana gelen olayları daha dün gibi hatırlıyorum. Televizyonda gösterilen cenazesini, çeşitli şehirlerde meydana gelen olayları, dul kalan eşinin yaptığı o yürek burkan konuşmayı…” diyerek şaşkınlığını belirtir. Oysa Broome bunu dediği sırada Mandela henüz 2013’te ölmüş ve birçok insanın sandığı gibi hapishanede ölmemiştir. Ayrımcılık karşıtı bir aktivist olan Mandela, 90’lı yıllarda hapishaneden çıkmış ve 1994 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti’nin ilk siyahi devlet başkanı olarak seçilmiştir. Nitekim Broome tarafından paylaşılan bu yazıdan sonra sosyal medyada birçok insan tarafından gerçek Mandela’nın 80’lerde ölüp ölmediği, ölen o değilse 80’lerde ölenin gerçekte kim olduğu gibi sorular ortaya atıldı. Bu olaydan sonra doğru bilinen pek çok yanlış bilgiye dair durum Mandela etkisi olarak adlandırılmaya başlandı.

Öyleyse Mandela etkisinden birkaç örneğe değinerek konuyu iyice netleştireyim: Monopoly’deki maskotu bilmeyeniniz yok değil mi? Sandığınız gibi bu yaşlı maskotun gözünde tek camlı mercek yok. Bu sadece bir Mandela etkisi. Mickey Mouse’un pantolonu askılı değil. La vache qui rit adlı peynir markasının logosunda yer alan ineğin hızması yok. Volkswagen’in logosunda çoğumuzun sandığı gibi sadece W harfi yok, içiçe geçmiş “V” ve “W” harfleri var. 90’larda yayınlanan oyun programı Hugo’da ise birçok seyircinin iddia ettiğinin aksine küfür edilmedi. Hatta programın sunucu ve yapımcısı Tolga Gariboğlu bu iddiaları yalanladı. Star Wars’ta “Luke, I’m your father” diye bir replik yok, o sahnede aslında “No, I’m your father” deniyor. Titanic filminin şarkısı olan “my heart will go on” aslında filmde hiç çalınmadı. Çoğu kişi bu şarkının gemi batarken veya başroldeki Jack karakteri ölürken arka planda çaldığını düşünürken aslında filmin yönetmeni James Cameron şarkının hiçbir sahnede duyulmasını istememiş.

Bunun dışında, Mandela etkisinin ortaya çıkışıyla ilgili öne atılan teoriler var. Bunlar arasında en popülerlerinden bir tanesi zaman makinesi teorisi. Bu teoriye göre birileri zamanda yolculuk yapabiliyor ve bu yolculuk sayesinde geçmişe gidip doğruluğuna inandığımız gerçekleri değiştirerek adeta bizimle oyun oynuyor. Diğer bir teori ise reenkarnasyon. Buna göre Mandela etkisi dediğimiz şey önceki yaşamımızdan zihnimizde yer etmiş bir dejavudan kaynaklanıyor. Başka bir teoriye göre ise paralel evrenlerin çakışma teorisi. Bu teoriye göre birden fazla paralel evren var ve bu evrenlerde meydana gelen çakışma sonucu bazı veriler değişti. Hangi bilginin doğru olduğunu ise adapte olduğumuz evrene göre kabul ediyoruz.

Benim görüşüm ise bunların tamamen beynimizin bir oyunu olması. Beynimiz nasıl bulutları birtakım varlıklara benzetiyorsa burada da bazı kalıp yargılar doğrultusunda gerçeği algılıyor. Böylece o cismi algılamak istediğimiz şekilde algılıyoruz. Yukarıda örneğini verdiğim üzere çoğumuzun, Monopoly maskotunun monokl gözlüğünün olduğunu sanması yaşlı ve emlak işleriyle uğraşan zengin bir adamın gözlük takabileceği yargımızdan kaynaklı ya da Titanic filminde “my heart will go on”un çaldığını sanmamızın sebebi dramatik veya romantik sahnelerde arka planda müzik çalmasına izlediğimiz dizi ve filmlerden beynimizin aşina olması.

Gördüğümüz üzere Mandela etkisi çoğumuzun yaşadığı bir durum. Ek olarak Barış Özcan’ın Mandela etkisiyle ilgili videosunu izlemenizi tavsiye ederim. Linki aşağıya bırakıyorum. Keyifli seyirler!

Kaynaklar :

• https://www.forbes.com/sites/capitalone/2017/10/31/the-mandela-effect-bad-memories-or-an-alternate-universe/?sh=7bdeb5802e5d
• https://en.wiktionary.org/wiki/Mandela_effect
• https://www.youtube.com/watch?v=MWwiiqL0dOk
• https://www.youtube.com/watch?v=ZKpVeaqZ_eA&t=1s (Barış Özcan’ın videosu için tıklayın.)

• Eşik
• Zaman Farkındalık Zamanı
• UMUT GÜNEŞİ
• ALMANCA’YA YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN (A1-A2 SEVİYE) DİZİ TAVSİYELERİ
• Stajyer Avukatların Problemleri Üzerine